Protetyka – licówki, korony protetyczne, mosty i protezy zębowe

Licówki ceramiczne

Są to cienkie ceramiczne płytki, które przykleja się na przednią powierzchnię zęba.
Wskazania do zastosowania:

• nieestetyczne szpary między przednimi zębami,
• przebarwienia zębów trudne do wybielenia,
• nieakceptowany przez pacjenta kształt zębów,
• nierówne ich ustawienie,
• złamanie szkliwa, ubytki brzegów i kątów,
• niedorozwój szkliwa i zębiny.

Do wykonania licówki ceramicznej u pacjenta posiadającego zdrowe uzębienie, wystarczą zwykle dwie wizyty, ale powinna je poprzedzać wizyta konsultacyjna.

Licówki – I wizyta

• Wybór koloru i odcienia.
• Minimalne oszlifowanie zęba w znieczuleniu,
• Wyciski oraz wykonanie i  przyklejenie licówki tymczasowej.

Czas wykonania licówki porcelanowej w laboratorium protetycznym to 7-10 dni.

Licówki – II wizyta

• Umocowanie  gotowej licówki na zębie za pomocą specjalnego cementu.

Stomatologia estetyczna dysponuje licówkami ceramicznymi o bardzo długim okresie trwałości, gdzie ryzyko ich odpadnięcia jest minimalne a barwa nie zmienia się wraz z upływem czasu. Trwałość licówek ceramicznych jest uzależniona od higieny jamy ustnej i od jakości własnego uzębienia.

Przeciwskazaniem do stosowania licówek jest nawykowe zgrzytanie zębami, niektóre wady zgryzu, zła higiena jamy ustnej, zęby martwe po leczeniu kanałowym i zęby z dużymi wypełnieniami. W takiej sytuacji optymalnym rozwiązaniem są korony protetyczne.

Licówki kompozytowe

Są alternatywą dla porcelanowych. Są one jednak mniej wytrzymałe i podatne na przebarwienia, ale znacznie tańsze. Idealne do małych wad w uzębieniu, bo zachowuje  więcej naturalnej struktury zęba.

Inlay/Onlay

Są to wkłady koronowe, które zastępują tradycyjne wypełnienia „plomby”. Wykonuje się je najczęściej na zęby trzonowe lub przedtrzonowe. Przy dużych ubytkach próchnicowych sugerowanym rozwiązaniem jest:

• Inlay – wkład koronowy ( ograniczony ścianami zęba)

• Onlay – nakład koronowy ( odbudowuje całą powierzchnię żującą zęba).

Najczęstszym wskazaniem do wykonania inlay/onley jest odbudowa miejsc stycznych z zębem sąsiednim – szczególnie jeśli próchnica zniszczyła tkanki zęba bardzo głęboko. Są to kosmetyczne wypełnienia porcelanowe w koronie zęba, które wykonuje technik w laboratorium dentystycznym, po uprzednim pobraniu dokładnego wycisku przez lekarza. Technika ta umożliwia uzyskanie wysokiej szczelności, estetyki i trwałości pracy.

Wkłady koronowo – korzeniowe

Ząb złamany lub zniszczony próchnicą daje się często odbudować wkładem koronowo – korzeniowym. Wykonuje się je na wszystkie zęby, prawidłowo przeleczone kanałowo. Wkład koronowo – korzeniowy składa się z części koronowej odtwarzającej utraconą część korony zęba oraz z ćwieka znajdującego się w kanale korzeniowym. Stanowi on najczęściej podbudowę pod koronę lub jako filar mostu.

I wizyta

• Opracowanie korzenia zęba uprzednio przeleczonego kanałowo.
• Wykonanie wycisków
• Wykonanie korony tymczasowej.

 Czas wykonania pracy w laboratorium protetycznym to 5-7 dni.

II wizyta

• Zacementowanie indywidualnego wkładu koronowo – korzeniowego metalowego (ze stali, złota lub tytanu). Wkłady te umożliwiają odbudowę zęba w wyjątkowo trudnych sytuacjach, na przykład przy linii złamania korzenia przebiegającej poniżej poziomu dziąsła czy w pobliżu kości.
• Szlifowanie pod koronę protetyczną i wyciski.

 Oprócz indywidualnych, odlewanych z metalu wkładów koronowo – korzeniowych, idealnie odwzorowujących kształt opracowanego kanału korzeniowego, istnieją też wkłady standardowe. Są gotowymi fabrycznie elementami, wykonanymi z włókna szklanego, stali lub tytanu, które cementowane są w przygotowany w korzeniu otwór za pomocą kalibrowanych wierteł.

Korony protetyczne

Jeżeli ząb ulegnie zniszczeniu w stopniu, który uniemożliwia standardową odbudowę kompozytową, należy wykonać koronę protetyczną. Jest to uzupełnienie cementowane na stałe, nie wyjmowane z ust.
Wskazania do stosowania koron protetycznych:

• odtwarzają próchniczo uszkodzony ząb ub ząb po urazie,
• poprawiają kształt zęba, wielkość i kolor,
• po leczeniu kanałowym, po uprzednim zacementowaniu wkładu koronowo – korzeniowego.

Korony tymczasowe

Korony tymczasowe wykonuje się z akrylu lub kompozytu. Zakładane są tymczasowo, na czas wykonania korony ostatecznej.
Korony docelowe wykonane są z metalu, porcelany napalanej na metal, mogą być też  pełnoceramiczne.

• Korony metalowe współcześnie nie są stosowane ze względu na brak estetyki.
• Korony porcelanowe na podbudowie metalowej ze stali lub złota.

Metal w tym zestawieniu odpowiada za trwałość i wytrzymałość, porcelana natomiast odznacza się wysoką estetyką. Są to najbardziej popularne uzupełnienia protetyczne.

Korony pełnoceramiczne

Korony pełnoceramiczne są najbardziej estetyczne ze wszystkich koron, a wytrzymałością mechaniczną i trwałością dorównują koronom na podbudowie metalowej. Są to korony porcelanowe na podbudowie z tlenku cyrkonu tzw korony cyrkonowe. Ze względu na materiały i technologię, w której są wykonywane, są one droższe od koron porcelanowych na metalu.
Korony wykonuje się na dwóch wizytach.

Korony – I wizyta

• Szlifowanie zęba w znieczuleniu miejscowym, zmniejszając jego kształt aby zrobić miejsce na nową koronę. Jeśli jest takie wskazanie, to wykonuje się na poprzedniej wizycie wkład koronowo – korzeniowy.
• Dobór odpowiedniego koloru.
• Wykonanie precyzyjnego wycisku.
• Wykonanie korony tymczasowej aby zabezpieczyć filar żywego zęba lub martwego ze względów estetycznych.

Korony – II wizyta

• Usunięcie korony tymczasowej.
• Cementowanie korony ostatecznej po uprzednim sprawdzeniu koloru i kształtu.

Czas wykonania korony w laboratorium protetycznym to 7-10 dni.

Mosty stomatologiczne

Most konwencjonany to uzupełnienie, które najbardziej kojarzy się z mostem. Posiada przęsło – brakujący ząb i dwa  filary – zęby sąsiadujące z przerwą. Mosty stomatologiczne uzupełniają  braki 1-3 zębowe.
Most zawieszony jest na własnych zębach filarowych pacjenta i odtwarza brakujące zęby pod względem zarówno estetycznym jak i funkcjonalnym. Najbardziej popularne mosty to porcelana na tlenku cyrkonu lub na metalu.  Wskazaniem są braki zębowe pod warunkiem obecności odpowiednio ulokowanych zębów filarowych. Wykonuje się go na 2 wizytach

Mosty – I wizyta

• Szlifowanie zębów wybranych jako filarowe w znieczuleniu miejscowym.
• Dobór koloru.
• Pobranie wycisków.
• Zabezpieczenie zębów filarowych koronami tymczasowymi.

Mosty – II wizyta

• Sprawdzenie gotowego mostu.
•  Zacementowanie na stałe mostu.

Protezy zębowe

Około 4,2 miliona osób w Polsce powyżej 50-go roku życia nosi protezy zębowe.
Protezy zębowe zastępują brakujące zęby. Są  one  wyjmowane i z powrotem umieszczane w jamie ustnej. Chociaż protezy nigdy nie zastąpią naturalnych zębów, to jednak dostępne obecnie protezy wyglądają bardzo naturalnie i są wygodne.
Protezy stomatologiczne odtwarzają brakujące zęby i funkcje jamy ustnej: żucie, mowę, wygląd twarzy.

Proteza całkowita akrylowa

Proteza taka składa się z płyty protezy wykonanej z akrylu i osadzonych w niej akrylowych lub kompozytowych zębów.

Proteza częściowa akrylowa

Jest to tradycyjne sztywne uzupełnienie protetyczne. Protezy te są łamliwe, alergiczne, mają niekosmetyczne  druciane klamry na zębach lub koronach. Najmniej wygodne ze wszystkich uzupełnień protetycznych i najtańsze. Można je wzmacniać drutem, metalową siatką, co w wielu przypadkach chroni przed złamaniem

Proteza szkieletowa

Jest to proteza metalowo-akrylowa. Podstawową częścią jest konstrukcja metalowa odlana w całości, idealnie dopasowana do kształtu podłoża jamy ustnej pacjenta. Dzięki temu płyta podniebienna jest maksymalnie ograniczona w stosunku do płyty akrylowej w protezach osiadających, co daje duży komfort użytkowania.
Elementami utrzymującymi protezy szkieletowe są metalowe klamry. Są one sprężyste co sprzyja lepszemu utrzymaniu się na zębach, nie powodując spadania podczas jedzenia. Są jednak mało kosmetyczne. Obecnie można je zastąpić precyzyjnymi elementami mocującymi jak zatrzaski, zasuwy czy zamki.

Dodatkowo szkielet metalowy zaopatrzony jest w wypustki metalowe opierające się na powierzchniach żujących zębów pacjenta co powoduje fizjologiczny sposób przenoszenia sił zgryzowych na błonę śluzową i kości wyrostka zębodołowego. Protezy szkieletowe wykonuje  się  przy częściowych brakach uzębienia u pacjentów, u których z różnych względów niemożliwe lub niewskazane jest wykonanie mostów.
Protezy szkieletowe są trwałe, nie łamią się i nie pękają.

Proteza acetalowa

Jest wykonywana w tych samych sytuacjach co proteza szkieletowa. Zamiast elementów metalowych oraz sztywnego akrylu występuje elastyczne tworzywo – acetal. Klamry na zęby wykonywane są w kolorze dziąsła lub zęba, w zależności od umiejscowienia. Jest to więc proteza kosmetyczna. Jest również lżejsza od protezy szkieletowej, niełamliwa, niealergiczna.

Proteza natychmiastowa

Jest to uzupełnienie protetyczne, które zostaje wprowadzone do jamy ustnej bezpośrednio po planowanym usunięciu zębów, gdy działa jeszcze znieczulenie.
Wszystkie czynności  laboratorium protetyczne wykonuje przed usunięciem zębów.
Choć zaletą protez tych jest to, że pacjent nigdy nie pozostaje bez zębów, to jednak muszą one być ponownie dopasowane kilka miesięcy od rozpoczęcia użytkowania. Jest to spowodowane tym, że wyrostek zębodołowy zmienia swój kształt w trakcie procesu gojenia, co powoduje obluzowanie protezy.

Proteza tymczasowa

Jest to akrylowa proteza ruchoma, noszona przez pacjenta do czasu wykonania ostatecznego uzupełnienia protetycznego.

Każda proteza po pewnym  czasie wymaga dopasowania, ponownego wykonania lub podścielenia. Ponadto z wiekiem następują naturalne zmiany w obrębie struktur jamy ustnej. Powoduje to obluzowanie protez, co utrudnia przeżuwanie i może powodować podrażnienie dziąseł. Co najmniej raz w roku  zalecana jest kontrola wszystkich uzupełnień protetycznych.

Szyna relaksacyjna

Protetyka to dział stomatologii zajmujący się nie tylko leczeniem pacjentów z brakami zębowymi. Leczy również schorzenia stawów skroniowo – żuchwowych oraz przedwczesne kontakty zgryzowe.
Jeśli po analizie warunków zgryzowych pacjent jest kwalifikowany do leczenia protetycznego, to najczęściej wykonuje się dla niego szynę relaksacyjną.
Szyna relaksacyjna pokrywa cały górny łuk zębowy, wykonana jest z przezroczystego tworzywa akrylowego, najczęściej miękka przy dziąsłach, twarda na powierzchni żującej. Leczenie polega na zakładaniu szyny na zęby na noc i trwa 6 – 18 miesięcy. Szyna relaksacyjna zrelaksuje mięśnie, ochroni stawy i zabezpieczy zęby przed starciem.

Leczenie bruksizmu

Bruksizm to mimowolne zaciskanie lub zgrzytanie zębami, powodujące stopniowe starcie lub rozchwianie zębów, skutkujące uszkodzeniem stawów i przerostem mięśni. Bóle te nasilają się po nocnym wypoczynku.
Leczenie bruksizmu – wykonanie szyny relaksacyjnej.

Ciężkie przypadki bruksizmu, leczy się za pomocą toksyny botulinowej, którą wstrzykuje się do mięśnia żwacza, aby spowodować porażenie i zapobiec kurczeniu się mięśnia i zaciskaniu szczęk.